Tenis ziemny jest grą indywidualną, którą zna praktycznie każdy z nas, czy to z oglądania w telewizji, czy prób rozpoczęcia przygody z tym sportem. Jednakże niewiele osób grając, czy obserwując rywalizację na korcie tenisowym, jest w stanie powiedzieć, jakie są zasady gry w tenisa oraz jak poprawnie powinien przebiegać mecz tenisowy. Z pozoru mogą się one wydawać skomplikowane, jednak po świadomym ich przestudiowaniu, wszystko się rozjaśni i na brzmienie słów takie jak tie-break, czy breakpoint nie będziecie łapać się za głowy.

Kort tenisowy - wymiary i rodzaje nawierzchni

Każdy mecz tenisa ziemnego rozgrywany jest na korcie tenisowym, którego wymiary powinny wynosić 23,78 m długości oraz 8,23 m szerokości w grze singlowej, a 10,97 m w grze deblowej. Oba rodzaje gry rozgrywane są na tym samym korcie, na którym linie boczne wyznaczają pole do każdej z nich. Dodatkowo wewnątrz pola gry, po każdej ze stron kortu znajdują się dodatkowe linie, które wyznaczają tzw. Pola serwisowe o wymiarach 6,4 m długości i 4,12 m szerokości. To w nie będzie musiał trafić każdy zawodnik, podczas swojego serwisu, o czym wspomnę dalej. Przez środek kortu przechodzi siatka o wysokości 91,5 cm, dzieląca go na dwie strony. Wyróżniamy cztery rodzaje nawierzchni kortów tenisowych:

• Korty ziemne (ich nawierzchnia pokryta jest tzw. mączką zieloną lub czerwoną), specyfiką tych kortów jest wyższe odbijanie się piłki z mniejszą prędkością;

• Korty twarde (ich nawierzchnia to podłoże betonowe lub asfaltowe), charakteryzują się szybkim i średnio wysokim odbiciem piłki;

• Korty dywanowe (ich nawierzchnia jest mieszanką tworzyw sztucznych i kładzie się ją na parkiecie, lub asfalcie, czy betonie), wymiany trwają średnio dłużej niż na kortach trawiastych, ale krócej niż na ziemnych, czy twardych

• Korty trawiaste (jak nazwa wskazuje nawierzchnia to trawa), piłka odbija się na niej szybko i nisko przez mniejsze tarcie

Tenis ziemny - zasady gry - gem, set, mecz

Na mecz tenisa ziemnego składają się punkty, gemy oraz sety. W zależności od rodzaju turnieju lub płci zawodników, gra toczy się do momentu wygrania przez jednego z nich 2 lub 3 setów.

Gem - jak liczyć w nim punkty?

Każdy z graczy zdobywa je, gdy wygra wymianę z przeciwnikiem, który trafi piłką w siatkę, lub nie odbierze prawidłowo zagranej piłki, nie zdąży przebić jej na drugą stronę kortu przed 2 odbiciami o nawierzchnię, dotknie piłki rakietą dwukrotnie, albo dotknie ją bezpośrednio po serwisie przed jej odbiciem o ziemię. Pierwszy wygrana wymiana to 15 punktów, następna 30, kolejna 40 i na koniec wygrany gem. Wyjątkiem jest sytuacja “równowagi”, czyli momentu, gdy obaj zawodnicy mają po 40 punktów, wtedy gra się do dwóch punktów przewagi.

Ile gemów pozwala wygrać seta?

Na gemy składają się punkty. Standardowo seta gra się do 6 wygranych gemów, przy maksymalnie 4 wygranych gemach przeciwnika. Jeżeli dojdzie do sytuacji 5:5 w gemach, wtedy mecz może zakończyć się wynikiem 7:5 dla jednego z graczy, ale gdy będzie 6:6 w gemach, wtedy rozgrywa się tie break (decydujący o tym, kto wygra seta), w którym zdobywa się pojedyncze punkty grając do 7 wygranych, przy zachowaniu dwupunktowej przewagi. Wygranie tie-breaka jest równoznaczne z wygraniem seta. Standardowo 6 wygranych gemów oznacza wygranie seta, z wyjątkiem sytuacji opisanych powyżej, w większości turniejów wygranie 2 setów oznacza zwycięstwo w całym spotkaniu, ale w turniejach Wielkiego Szlema (cykl 4 najważniejszych turniejów tenisowych w sezonie) wszystkie spotkania gra się do 3 wygranych setów.

Zasady rozgrywania akcji w tenisie

Akcja w tenisie ziemnym rozpoczyna się od serwisu, czyli uderzenia wprowadzającego piłkę do gry. W trakcie trwania jednego gema serwuje tylko 1 gracz, a po jego zakończeniu przez kolejnego gema serwuje przeciwnik i tak na zmianę aż do zakończenia spotkania. Jeżeli gracz serwujący jest jedną piłkę od przegrania gema, mówi się o "break poincie" dla odbierającego, a wygranie przez niego tego punktu określamy "przełamaniem". Każdy z graczy ma 2 próby wykonania serwisu, jeżeli obydwie nie zakończą się powodzeniem, wtedy punkt wędruje na konto przeciwnika. Prawidłowe wykonanie serwisu ma miejsce, gdy:

• serwujący ma obie stopy poza linią końcową kortu

• znajduje się między znakiem środkowym a boczną linią do gry singlowej

• po wyrzuceniu piłki w górę, nie dotknie ona ziemi przed uderzeniem jej

• po uderzeniu piłki, przeleci ona nad siatką i spadnie w pole serwisowe znajdujące się po przekątnej od podającego

Jeżeli podczas wykonywania serwisu piłka dotknie taśmy, pasma, siatki i wpadnie w prawidłowe pole serwisowe po drugiej stronie kortu, wtedy powtarzane jest pierwsze podanie serwującego (nie traci on swojego serwisu). Natomiast, jeżeli po takim dotknięciu piłka spadnie poza wspomniane pole serwisowe, wtedy serwis jest uznawany za nieprawidłowy i serwujący ma drugie podanie.

W przeciwieństwie do sprecyzowanych zasad i ustawienia zawodnika serwującego gracz, który odbiera serwis może ustawić się w dowolnym miejscu na korcie oraz w jego obrębie. To on sam decyduje i ocenia, gdzie powinien się ustawić, aby skutecznie odebrać serwis przeciwnika i zagrać trudną do odbioru piłkę. Po prawidłowo wykonanym serwisie wymiana toczy się do momentu rozstrzygnięcia punktu na czyjąś korzyść, lub do przerwania gry przez sędziego. Gdy gracz odbierający podanie nie dotknie piłki rakietą lub inną częścią ciała, wtedy serwujący wygrywa punkt asem serwisowym.

Uprawnienia sędziego w meczu tenisowym

O tym, czy zagrana piłka była poprawna lub nie decyduje sędzia główny, którego wspierają sędziowie liniowi. To on ma ostateczny głos w kwestiach spornych, nawet jeżeli byłby on sprzeczny ze zdaniem sędziów liniowych. W wyjątkowych sytuacjach (w praktyce ma to miejsce na kortach ceglanych), na prośbę zawodnika sędzia może osobiście sprawdzić ślad, który pozostawiła po sobie piłka, aby ocenić czy jego decyzja była prawidłowa.

Ponadto sędzia decyduje o przerwaniu gry i powtórce punktu, jeżeli w obrębie pola gry w czasie wymiany znajdzie się druga piłka lub inny obiekt, a także osoba, która nie jest zawodnikiem. Punkt powtarza się również, gdy druga piłka wypadnie zawodnikowi z kieszeni, albo gdy na kort spadnie część jego ubioru. Co ciekawe, taka sytuacja może przydarzyć się graczowi tylko raz podczas jednego seta, każda kolejna taka sytuacja skutkuje punktem dla przeciwnika. Sędzia może też zarządzić powtórkę punktu, gdy uzna, że zawodnik odbierający serwis nie był przygotowany do jego odbioru.

Sokole oko pozwala precyzyjnie ocenić miejsce odbicia piłki tenisowej

Na największych turniejach tenisowych wykorzystywana jest technologia “sokolego oka”, dzięki której zawodnicy, którzy uważają, że sędzia podjął błędną decyzję, mogą z niej skorzystać w celu udowodnienia swojego zdania. Przy tej technologii należy pamiętać o tym, że linie są traktowane jako pole do gry, co oznacza, że jeżeli piłka odbiła się dotykając nawet w najmniejszej części którejś z linii pola wykorzystywanego w danym spotkaniu, jest ona wtedy piłką zagraną poprawnie.

Obaj tenisiści mają do wykorzystania po trzy możliwości skorzystania z tej technologii w ramach "challenge'u" oraz jedną dodatkową szansę w razie rozgrywania tie-breaku. Skorzystanie z challenge'u oznacza, że ostatnia piłka zostaje odtworzona dzięki rozstawionym wokół kortu kamerom i na telebimie w formie animacji zostaje pokazane, czy dana piłka była zagrana w polu do gry, czy też poza nim. Jeżeli to gracz miał rację, a decyzja sędziego była błędna, wtedy nie traci on swojej jednej z trzech szans na skorzystanie z challenge'u, a punkt jest powtarzany lub przyznawany zawodnikowi, gdy sędzia uzna, że było to uderzenie kończące (nie było szans na odbicie piłki).

Jak grać w debla w tenisie ziemnym?

W grze deblowej obowiązują praktycznie takie same zasady jak w przypadku gry singlowej, oczywiście z zachowaniem innego rozmiaru pola do gry (szersze w porównaniu do gry singlowej, z wykorzystaniem dodatkowej bocznej linii). Różnicą jest występowanie super tie breaka, który zastępuje klasyczny trzeci set w spotkaniu. Super tie break polega na rozgrywaniu klasycznego tie breaka przy stanie setów 1 do 1, jednak do 10 punktów zamiast do 7, z zachowaniem dwóch punktów przewagi przy wygranej. Dodatkowo w trakcie rozgrywki deblowej nie gra się na przewagi w gemach, co oznacza że przy stanie gemu 40:40 rozgrywana jest jeszcze tylko jedna piłka, która zadecyduje o tym, kto zwyciężył w danym gemie. Te wyjątkowe zasady gry deblowej nie obowiązują jednak we wszystkich turniejach i rozgrywkach na świecie, ponieważ niektóre z nich do gry podwójnej stosują wszystkie zasady obowiązujące przy grze singlowej.

Przed rozpoczęciem gry deblowej para, która rozpoczyna spotkanie swoim serwisem ustala, kto jako pierwszy będzie serwował, a para serwująca w drugim gemie ustala kto z nich będzie pierwszym podającym w spotkaniu. Drugi tenisista z pary, która rozpoczynała spotkanie będzie serwował w trzecim gemie, natomiast drugi tenisista z drugiej pary będzie podającym w czwartym gemie. Taka kolejność zostanie zachowana do zakończenia spotkania. Partner zawodnika serwującego może zająć dowolne miejsce po swojej stronie kortu, jednak musi uważać, aby piłka nie dotknęła go podczas wykonywania serwisu przez jego serwującego partnera, gdyż oznaczałoby to punkt dla pary przeciwnej.

Teraz gdy znacie już podstawy gry w ten piękny sport, zaopatrzcie się w rakiety do gry i bądźcie przygotowani na otwarcie kortów tenisowych. Pamiętajcie, że tenis nie jest sportem kontaktowym i będąc po obu stronach siatki zawodnicy stoją kilkanaście metrów od siebie, dlatego warto rozważyć tą grę rakietową jako sport do uprawiania po unormowaniu się sytuacji na świecie.