Siatkówka jest jednym z najpopularniejszych sportów zespołowych, a Polacy mają jedną z najlepszych lig i reprezentacji na świecie. Siatkówka, jako sport rekreacyjny jest absolutnie dla każdego, dlatego poznaj zasady gry i nie czekaj, już teraz spróbuj swoich sił na boisku.

Wysokość siatki i pole gry - co mówią przepisy?

Siatkówka to sport, w którym zawodnicy odbijają piłkę nad siatką, która przedziela na pół pole gry. Przepisy gry w siatkówkę bardzo jasno określają wysokość siatki, która jest zależna od tego, czy grają kobiety, czy mężczyźni. W pierwszym przypadku przepisy mówią o wysokości 224 centymetrów, natomiast u mężczyzn są to 243 centymetry (215 dla młodziczek oraz 235 dla młodzików). Po obu stronach siatki umocowane są antenki, których górna część wystaje 80 centymetrów ponad siatkę. Uderzenie piłki w antenkę lub przebicie za antenką jest błędem i oznacza punkt dla przeciwnika.

Przepisy gry w siatkówkę regulują także pole gry. Drużyny ustawiają się na kwadratowych polach o wymiarach 9 na 9 metrów. Boisko jest ograniczone liniami bocznymi i końcowymi. Wewnątrz obu pól jest wydzielona linia 3. metra, czyli przestrzeń, której nie może przekraczać podczas ataku zawodnik znajdujący się drugiej linii.

Zasady gry w siatkówkę – ilu zawodników liczy drużyna siatkarska?

Skoro wiesz już, jakie są reguły siatkówki w kwestii pola gry oraz siatki, czas odpowiedzieć ilu zawodników liczy drużyna siatkarska. Przepisy gry w siatkówkę jasno określają najważniejsze kwestie, czyli liczbę zawodników na boisku oraz na ławce rezerwowych. Na boisku podczas meczu siatkarskiego przebywać może po sześciu graczy w każdej z drużyn. Na poziomie wyższym amatorskim i profesjonalnym każdy z zawodników specjalizuje się w pewnych elementach siatkarskiego rzemiosła przez co ma przypisaną rolę na boisku. Wyróżniamy dzięki temu następujące pozycje na boisku: atakujący, przyjmujący, rozgrywający, środkowy bloku oraz libero.

Libero - co robi libero w siatkówce?

Pozycja libero jest stosunkowo nową pozycja na siatkarskim boisku, bo wprowadzona została w 1998r. Jeszcze tego samego roku na Mistrzostwach Świata wystąpili pierwsi zawodnicy na tej pozycji.

Generalnie libero to w siatkówce zawodnik grający w drugiej linii w obronie oraz przyjęciu zagrywki. Jest to zawodnik, którego dotyczą najbardziej specyficzne obostrzenia odnośnie zachowania na boisku. Nie może on zagrywać, blokować, a nawet próbować blokować ataku przeciwnej drużyny. Nie może on również atakować piłki, gdy znajduje się ona powyżej górnej taśmy siatki - dotyczy to dowolnego miejsca na boisku. Ważnym faktem do odnotowania jest możliwość wykonania pełnego ataku z piłki znajdującej się nad górną taśmą przez innego zawodnika, gdy wystawiającym jest libero. Taki atak jest niemożliwy tylko wtedy gdy libero wystawiał piłkę sposobem dolnym ( z dowolnego miejsca na boisku) lub sposobem górnym, ale nie znajdował się on w strefie ataku lub jej przedłużeniu.

Najważniejszym zadaniem zawodnika libero jest przyjmowanie serwisów przeciwnika oraz gra w obronie, przez co tacy zawodnicy są przeważnie niżsi, ale dzięki temu szybsi i bardziej zwrotni. Cechuje ich również bardzo dobry refleks i orientacja na boisku. Gracz ten zmienia się ze środkowym będącym w drugiej linii, kiedy przestaje on zagrywać - choć ta zmiana nie jest konieczna. Obowiązkowa jest jednak zmiana libero, gdy miałby się on znaleźć w pierwszej linii w wyniku rotacji.

Przyjmujący - najbardziej wielozadaniowy zawodnik w siatkówce

W krótkich słowach przyjmujący na siatkarskim boisku to połączenie praktycznie wszystkich umiejętności potrzebnych na innych pozycjach - no może w mniejszym stopniu umiejętności rozgrywającego. Zawodnik ten musi dobrze przyjmować i bronić, aby wesprzeć libero. Musi dobrze atakować, aby rozgrywajacy miał wybór na siatce, a także blokować, aby nie być dziurą w bloku. Mimo to oczywiście występują specjalizacje. Jedno zawodnicy są lepszymi defensorami, a inni muszą nadrabiać ponadprzeciętną siła, precyzją i skocznością w ataku, aby przykryć braki w grze defensywnej.

Przyjmujących właściwie nie obowiązują żadne specjalne przepisy gry - wykonują oni wszystkie standardowe zagrania: przyjęcie, obrona, atak, blok oraz zagrywka, dlatego są to zawodnicy, którzy muszą charakteryzować się co do zasady odpowiednim wzrostem, siłą i skocznością przy zachowaniu nie najgorszej zwinności i szybkości reakcji. Przyjmujący mogą atakować z każdego miejsca na boisku ( z zachowaniem standardowych przepisów gry w siatkówkę) przez co wykonują nawet ataki z drugiej linii z szóstej strefy - jest to tak zwany pipe.

Atakujący - na nim spoczywa ciężar zdobywania punktów dla drużyny

Atakujący to zawodnik bardziej wyspecjalizowany niż przyjmujący. Gra on po przekątnej z rozgrywającym i jest zwolniony z przyjmowania zagrywek oraz jego rola w obronie jest nieco ograniczona, dlatego może się on skupić i rozwijać w ofensywnych aspektach gry dokładając do tego umiejętność gry w bloku. Jest on nastawiony na zdobywanie punktów zarówno z ataku, jak i zagrywki. Większą część meczu spędza po prawej stronie boiska, atakując z pierwszej lub drugiej strefy tj. zarówno ze strefy ataku jak i z drugiej linii. Będąc w pierwszej linii dokłada on swoją cegiełkę do bloku.

Ponieważ zadaniem atakującego jest bombardowanie drużyny przeciwnej atakiem i zagrywką musi to być zawodnik obdarzony ponadprzeciętnym wzrostem (nawet jak na siatkarskie warunki), siłą, dynamiką i skocznością oraz co bardzo ważne silną psychiką, gdyż to oni dostają najwięcej piłek do ataku w wyrównanych końcówkach setów.

Środkowy bloku - mur zatrzymujący przeciwników

Środkowy bloku to dość specyficzna pozycja na siatkarskim boisku. Praktycznie gra tylko w pierwszej linii i serwuje, choć przepisy nie zabraniają mu grania w drugiej linii i przyjmowania zagrywek przeciwników. Jego głównym zadaniem jest blokowanie ataków przeciwnika, atakowanie z tzw. "krótkiej" piłki oraz "przywiązanie" do siebie środkowego drużyny przeciwnej, ale o tym przywiązaniu za chwilę.

Specyfika tej pozycji i zadań na boisku wymaga od środkowego ponadprzeciętnego wzrostu, skoczności, szybkiego czasu reakcji oraz przeglądu tego co się dzieje na siatce. Jako, że są to zawodnicy najwyżsi na boisku siatkarskim to ich rola w obronie ograniczona jest praktycznie do minimum, gdzie mają mały wycinek boiska do pilnowania. Trzeba również przyznać, że charakteryzują się oni raczej słabsza techniką odbicia piłki palcami od innych zawodników. Po wykonanej zagrywce zmienia się z libero (w zdecydowanej większości przypadków), aby ustąpić miejsca zwinności i elastyczności w grze defensywnej.

Jeszcze kilka słów o ww. "przywiązaniu". Oprócz ataku i bloku, środkowy powinien ułatwiać zadanie swoim skrzydłowym i wywierać presję na środkowego przeciwników - poprzez bycie gotowym do ataku w niemal każdej sytuacji, wykonywanie zamarkowanego ataku tak aby jego vis-a-vis musiał na niego uważać i oczekiwać czy dostanie piłkę do ataku przez co dojście do bloku na skrzydle zajmie mu więcej czasu, a zatem zdecydowanie ułatwi atak ze skrzydła swoim kolegom.

Rozgrywający - mózg drużyny

Ostatnią, ale na pewno nie najmniej ważną (a według wielu najważniejszą) pozycją na boisku jest rozgrywający. To przez niego przechodzi zdecydowana większość piłek. To on kieruje drużyną, zapewnia optymalny rozkład ataku oraz dodaje swoją cegiełkę do skuteczności atakujących wystawiając im piłki na ulubionej wysokości i szerokości najlepiej na jak najmniejszym bloku.

Często rozgrywający to zawodnik trochę niższy, ale nie ma tu sztywnej reguły. Niżsi zawodnicy są bardziej zwinni i szybcy, ale w trzech ustawieniach stanowią "dziurę" w bloku i mogą mieć problem w "łapaniu" kiepsko przyjętych piłek. Na naszym siatkarskim podwórku możemy znaleźć zarówno wysokich rozgrywających jak Paweł Zagumny, czy Łukasz Żygadło, jak i tych zdecydowanie niższych np. Paweł Woicki, czy Hubert Wagner. Wszyscy oni grali w reprezentacji i odnosili sukcesy.

Rozgrywającego nie dotyczą właściwie żadne specjalne zasady oprócz tych standardowych. Może wystawiać piłkę z dowolnego miejsca na boisku, może również atakować z zachowaniem oczywiście standardowych przepisów gry w siatkówkę.

Ustawienia i strefy w siatkówce - wycinek z siatkarskich przepisów

Niezwykle ważne są ustawienia w siatkówce, które regulują porządek rotacji. Ustawienie musi pozostać niezmienione aż do momentu wykonania zagrywki. Inaczej jego zmiana jest traktowana jako błąd, np. wtedy, gdy rozgrywający wbiega z drugiej linii za wcześnie pod siatkę i znajduje się bliżej siatki niż gracz będący przed nim w pierwszej linii. Ustawienie reguluje pozycję gracza w określonym momencie. Po zdobytym punkcie przy zagrywce przeciwnika następuje przejście, znane po angielsku jako side-out. Nauka gry w siatkówkę jest w tej kwestii prosta. Zasady w siatkówce są takie, że zagrywkę wykonuje gracz będący na prawej obronie, czyli w pierwszej strefie. Strefy w siatkówce to sześć obszarów. Każdy zawodnik stoi w jednej strefie. Strefa pierwsza to prawa obrona, strefa druga – prawy atak, strefa trzecia – środek pierwszej linii, strefa czwarta – lewy atak, strefa piąta – lewa obrona, a strefę szóstą stanowi środek drugiej linii. Podział na strefy boiska w siatkówce jest przydatny przede wszystkim dla trenerów, ponieważ dzięki niemu łatwiej w krótszy sposób omawiać taktykę. Ustawienia w siatkówce z jednym rozgrywającym to domena gry profesjonalnej. Zawodnik ten wbiega do rozegrania akurat z tej pozycji, na której jest ustawiony. Jeżeli jest w drugiej linii, musi to robić bardzo szybko.

Podstawowe zasady gry w siatkówkę

Przepisy w siatkówce mówią o tym, że mecz jest rozgrywany do trzech wygranych setów. Aby wygrać seta, należy zdobyć 25 punktów, a jeżeli utrzymuje się wynik remisowy – zdobyć po osiągnięciu tej liczby dwa punkty więcej od rywala. Mecz można zatem jedynie wygrać lub przegrać, a kombinacji wyników nie ma zbyt wiele: 3–0, 3–1 lub 3–2. W przypadku rozgrywania piątego seta (znanego też jako tie-break) wygrywa drużyna, która osiągnie 15 punktów lub dwa więcej od rywala w przypadku gry na przewagi.

Jeżeli chodzi o sposób zdobywania punktów, to zasady gry w siatkówkę mówią o tym, że można to zrobić na kilka sposobów. Przepisy w siatkówce są takie, że aby zdobyć punkt, zawodnik musi przebić piłkę na stronę przeciwnika i trafić w jego boisko, czyli pomarańczowe pole. Zazwyczaj jest to trzecie odbicie, czyli atak następujący po przyjęciu i rozegraniu piłki.

Za przyjęcie zagrywki odpowiada libero oraz dwaj przyjmujący. Rozgrywający w siatkówce ma za zadanie dostarczyć piłkę zawodnikowi do ataku, którym zazwyczaj jest ustawiony na prawej stronie atakujący. Siatkówka jest jednak grą, w której trzeba grać różnorodnie, dlatego piłkę do ataku otrzymuje także przyjmujący na lewym ataku lub jego kolega w szóstej strefie, który atakuje z tzw. pipe’a ze środka drugiej linii, albo wreszcie środkowy ustawiony tuż przy siatce, który zazwyczaj jest najwyższym graczem w szóstce. Skoro o szóstce mowa, to w drużynie są także rezerwowi i cała ekipa liczy czternastu graczy (dwunastu na igrzyskach olimpijskich). Zmiany w siatkówce są regulowane przez przepisy, można ich dokonywać w każdym momencie meczu. Możliwe jest przeprowadzenie sześciu zmian w secie, przy czym wejście zawodnika i jego zejście jest traktowane jako dwie zmiany. 

Podstawowe zasady gry w siatkówkę nie są trudne do opanowania, a sama gra sprawia mnóstwo przyjemności, dostarcza pozytywnej energii i uczy współpracy. Dlatego wybierz się na trening i wiedzę teoretyczną przełóż na praktykę. Może właśnie odkryjesz w sobie siatkarski talent?