Nie tylko piłka nożna i siatkówka wiodą prym wśród kibiców w Polsce. Coraz więcej osób interesuje się również piłką ręczną, która szczyty popularności osiąga szczególnie w trakcie turniejów z udziałem męskiej reprezentacji narodowej. Dla początkującego obserwatora zasady gry w piłkę ręczną mogą wydawać się nieco zawiłe, dlatego postanowiliśmy rzucić odrobinę więcej światła na podstawowe informacje dotyczące tego sportu. Z artykułu dowiesz się między innymi:

• Jak wygląda boisko do piłki ręcznej?

• Kto bierze udział w meczu?

• Jak liczona jest punktacja?

• Jaki jest czas gry w piłkę ręczną, kiedy następują przerwy?

• Jakie kary czekają na nieprzestrzeganie zasad fair play?

Aby dobrze grać w ręczną, trzeba przede wszystkim bardzo mocno pracować nad kondycją. Sport ten wymaga umiejętności szybkiego przemieszczania się, dobrej koordynacji pracy rąk i nóg oraz umiejętności szybkiej oceny sytuacji na boisku. Na gracza czeka też wiele pułapek w postaci niedozwolonych ruchów w danym momencie meczu. Bardzo istotny jest też zasięg ramion, połączony z precyzją i siłą ataku.

Boisko do piłki ręcznej

Dla przeciętnego Europejczyka wzorem i punktem wyjścia jest boisko do piłki nożnej. Główna różnica polega na tym, iż w futbol gra się najczęściej na otwartych stadionach, a piłka ręczna jest typową grą halową. Sam kształt placu gry (w proporcji 1:2), rozłożenie bramek, obecność pola karnego - to są elementy wspólne. Boisko do piłki ręcznej różni się tym, że jest o wiele mniejsze. Zdecydowaną różnicą jest też o ponad cztery metry skromniejsza szerokość bramki. Jednak uwaga, to wcale nie oznacza, że bramkarz ma ułatwione zadanie! Czas gry w piłkę ręczną jest  krótszy niż w przypadku piłki nożnej o pół godziny, a i tak średnio w meczu pada kilkadziesiąt bramek łącznie. W odniesieniu do boiska do piłki ręcznej warto jeszcze dodać, że jest ono szerokie na 20 metrów i długie na 40, a bramka ma 2 metry wysokości i 3 długości. Pole karne ma kształt półokręgu o promieniu 6 metrów.

Podstawy meczowe - zawodnicy i czas gry w piłkę ręczną

Głównym celem gry jest zdobycie gola przez którąś z drużyn - oczywiście ekipa z lepszym bilansem końcowym wygrywa. Gol uznawany jest wtedy, gdy piłka całym swoim obwodem przekroczy linię bramkową. Zawodnicy mają na to określoną liczbę minut w dwóch połowach. Czas gry w piłkę ręczną wynosi 60 minut, czyli dwie połowy po 30 minut. Pomiędzy nimi jest też 10 minut przerwy, podczas której zawodnicy wraz z trenerem udają się do szatni - odpocząć i omówić dalszą taktykę.

Zasady gry w piłkę ręczną przewidują, że na boisku znajdują się dwa zespoły plus dwaj sędziowie boiskowi, wspierani przez sekretarza i mierzącego czas. Każda drużyna liczy 6 zawodników wspieranych przez bramkarza - tylko on może przemieszczać się w obrębie pola bramkowego. Oprócz tego, do dyspozycji trenera jest aż drugie tyle graczy, zasiadających na ławce rezerwowych. Sztab szkoleniowy nie może być przesadnie duży, jest on ograniczony do maksymalnie czterech osób. Warto pamiętać, że oprócz nakazu noszenia jednolitych strojów, zawodnicy mają obowiązek zrezygnowania na czas gry w piłkę ręczną ze wszelkich elementów biżuterii, zegarków i innych elementów, które mogą stanowić niebezpieczeństwo dla zdrowia przy bliskim kontakcie w rywalizacji dwóch osób.

Ciekawostka: Podczas meczu komentatorzy często używają określenia „szczypiorniści”. Jest to też dość popularny termin prasowy. Czemu go zawdzięczamy? Obecnej dzielnicy Kalisza, a dawnej wsi o nazwie Szczypiorno. To tam w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku doszło do spopularyzowania tej dyscypliny sportowej, czyli… szczypiorniaka.

Zasady gry w piłkę ręczną - najważniejsze informacje

Na sam początek warto zapamiętać trzy najistotniejsze zasady gry w piłkę ręczną, związane z posiadaniem przez gracza piłki:

1. Zasada trzech sekund — tylko tyle czasu gracz może posiadać piłkę.

2. Zasada trzech kroków — cztery i więcej w trakcie poruszania się z piłką skutkują błędem kroków.

3. Zasada jednego kontaktu — nie można przekładać piłki z ręki do ręki, musi ona wcześniej dotknąć podłoża lub trafić do innego zawodnika.

Ciekawostka: Różne wielkości piłek są przewidziane dla określonych grup wiekowych, a nawet płci. Ma to oczywiście związek z wygodą prowadzenia piłki i jej komfortowego uchwycenia w jednej dłoni.

Atakujący i broniący w piłce ręczne

W trakcie gry drużyny na przemian wcielają się w rolę atakujących i broniących. Zadaniem  drużyny atakującej jest jak najszybsze zdobycie gola, a broniących — niedopuszczenie do tego, przejęcie piłki i wyprowadzenie ataku.

Bezwzględną zasadą jest absolutny zakaz wchodzenia w pole bramkowe dla obu drużyn. Co ciekawe, atakujący może znajdować się w tym obszarze, ale… w powietrzu. Stąd w trakcie meczu efektowne ataki z wyskoku, bardzo trudne do obrony przez bramkarza, szybkie i niesamowicie widowiskowe.

Broniący w sposób szczególny muszą uważać na zasady fair play. Dotyczy to przede wszystkim sposobów na przerwanie akcji i odbioru piłki przeciwnikowi. Zakazane jest:

• popychanie, ciągnięcie za koszulkę,

• wyrywanie piłki z rąk,

• wbieganie bądź wskakiwanie na przeciwnika,

• przeszkadzanie w trakcie rzutu wprowadzającego w grę.

Zasady gry w piłkę ręczną przewidują jednak, że broniący może używać zarówno ramion, jak i całych rąk do blokowania przeciwnika. Co istotne, piłki wyrwać nie może, ale zastawić się ciałem — jak najbardziej!

Jakie kary przewidują zasady gry w piłkę ręczną?

W piłce nożnej rozróżniamy kartkę żółtą i czerwoną. W ręcznej — tak samo! Z tą różnicą, że dochodzi tu jeszcze jeden element pośredni, polegający na dwuminutowej karze wykluczenia. Zawodnik ukarany musi zejść z boiska, a jego drużyna gra przez 120 sekund w osłabieniu. Po tym czasie można wrócić do boju w komplecie. Dopiero czerwona kartka powoduje pełną dyskwalifikację sportowca. Ma to istotny wpływ na przebieg meczu, bo siły przeciwnika znacząco wzrastają — zarówno w ataku, jak i obronie.

Kiedy sędzia może zatrzymać grę?

Istnieje kilka sytuacji, w których trakcie zasady gry w piłkę ręczną przewidują zatrzymanie gry i oddanie jej w ręce przeciwnika. Dzieje się tak przede wszystkim w trakcie popełnienia błędu w obrębie zasad opisywanych kilka akapitów wyżej — sędzia przyznaje wtedy rzut wolny. Oprócz tego przerwa i wznowienie jest konieczne w momencie:

• faulu w ataku,

• błędu kozłowania,

• niezachowania zasady trzech metrów odległości w trakcie wznowienia,

• wyjścia piłki poza linię boczną.

Warto pamiętać też o tym, że każda istotna przerwa skutkuje zatrzymaniem czasu gry, który „pilnowany” jest przed odpowiedniego sędziego.

Oprócz powyższych dość często zachodzi również konieczność wznowienia rozgrywki przez bramkarza. Dzieje się tak np. w momencie, gdy… padnie gol. W futbolu rozpoczęcie następuje ze środka boiska, natomiast zasady gry w piłkę ręczną przewidują, że powinnością tą zajmuje się bramkarz. Może on też wprowadzić piłkę ponownie poza obszar pola bramkowego w momencie skutecznej obrony lub przechwytu. Jeśli któryś z przeciwników przekroczy linię pola bramkowego — również rozpoczyna bramkarz. Z kolei obrona z wykorzystaniem niedozwolonej dla zawodników strefy skutkuje rzutem karnym.