Curling? To ten sport, w którym ludzie miotłami zamiatają lód przed czajnikami? No… tak, dokładnie ten. I takie ironiczne opisy wcale do rzadkości nie należą, ale rośnie też grupa osób, które zawodom curlingowym przyjrzały się nieco dokładniej, może same zagrały raz czy dwa i zaczęły doceniać to, czego na pierwszy rzut oka nie widać.

Curling - emocjonująca dyscyplina, proste zasady

Jedną z największych zalet curlingu jest to, że zasady tej dyscypliny są naprawdę proste i jest ich niewiele. To pozostawia spore pole do manewru, jeśli chodzi o budowanie taktyki i strategii, a tam, gdzie zasady nie sięgają, działa coś w rodzaju kodeksu honorowego. Choć za złamanie niepisanych zasad nie grozi formalna kara, to jednak są one traktowane z szacunkiem. Ale po kolei.

Tor do curlingu

Lodowy tor, na którym rozgrywane są mecze curlingowe, ma wymiary 4,42 do 4,75 metra szerokości i około 44,5 metra długości. Na obu jego końcach namalowane są „domy” – koncentryczne koła o średnicy 4, 8 i 12 stóp. W każdej serii obie drużyny grają do tego samego domu, w kolejnej serii – to tego po przeciwnej stronie toru. Kamienie wypuszczane są z miejsca oznaczonego trwale przymocowaną belką o długości ok. 20 cm.

Kamienie do curlingu

Do niedawna wszystkie kamienie były wykonywane z alizytu, odmiany granitu występującej w pewnym miejscu w Szkocji, ale odkąd wyznaczono tam rezerwat przyrody, można ten problem rozwiązać na kilka sposobów: od użycia innego granitu o podobnych właściwościach, przez wykonanie „podkładek” z alizytu, po użycie wypełnionych betonem odpowiedniej wielkości puszek. Ważne, aby kamienie trzymały wymiar: maksymalnie 91,44 cm obwodu, co najmniej 11,43 cm wysokości i do 19,66 masy.

Przepisy gry w curling

• Curling to sport drużynowy, a w każdym meczu (endzie) walczą dwie czteroosobowe drużyny.

• Kamienie są wypuszczane przez drużyny naprzemiennie, przy czym każdy zawodnik może użyć dwóch kamieni.

• Kamień ma dotrzeć jak najbliżej środka domu, co uzyskuje się przez nadanie mu prędkości, kierunku oraz obrotu, ale też szczotkowanie powierzchni lodu, co zmienia tarcie i może wpływać na to, w jaki sposób kamień się przemieszcza.

• Kamień w czasie zagrania musi cały czas leżeć na swojej podstawie, w przeciwnym razie zostanie usunięty z toru, chyba że wcześniej dotknie kamienia drużyny przeciwnej.

• Usunięte zostaną kamienie, które nie przekroczyły obwodem drugiej linii spalonego, przekroczyły linię końcową i znajduje się poza domem, dotknęły linii bocznej lub odbiły się od krawędzi.

• Tylko kapitan i vice kapitan mogą przebywać w domu – to oni decydują, jaka będzie strategia drużyny i dokąd należy posłać kolejne kamienie. Nie można przy tym posługiwać się żadnymi urządzeniami pomiarowymi

Faule w curlingu

Jest kilka zasad dodatkowych, które mogą wpływać na przebieg spotkania.

• Kamień musi zostać wypuszczony przed pierwszą linią spalonego. Jeśli tak się nie stanie, zostanie usunięty z toru, a wszystkie kamienie, których ewentualnie dotknął, muszą wrócić na swoje oryginalne miejsce.

• Jeśli kamień znajdzie się w strefie ustawiania strażników (między drugim spalonym a linią celu), nie może zostać wybity przez pierwszych pięć zagrań partii – to stosunkowo nowa zasada, która miała zdynamizować rozgrywkę.

Co jeszcze warto wiedzieć o curlingu?

W opracowaniach dotyczących strategii pojawia się mnóstwo mniej lub bardziej egzotycznych terminów, jakimi określa się poszczególne zagrania. W praktyce wszystko można sprowadzić do dwóch typów rzutu:

• draw to rzut, w którym kamień ma zostać ustawiony w domu albo jako strażnik,

• take-out to rzut mający na celu usunięcie kamienia przeciwnika z uprzywilejowanej pozycji.

W związku z tym, że drużyna kończąca grę ma zawsze okazję do podjęcia decyzji strategicznej dotyczącej skądinąd rozstrzygającego uderzenia, w curlingu – inaczej niż w większości dyscyplin sportowych – nie decyduje się o tym, kto rozpocznie spotkanie, ale kto je zakończy (oczywiście, że to równoważne, ale liczy się też symbolika wyboru). Dokonuje się tego przez rzut monetą.

Curlingowe fair play - więcej niż zasady

Curling pod pewnymi względami bardzo różni się od większości dyscyplin. Bardzo duże znaczenie dla wyniku może tutaj mieć sportowe zachowanie członków drużyn, a zwłaszcza ich kapitanów. To oni na przykład podejmują decyzję co do tego, w jakich miejscach leżały ich kamienie, jeśli w związku z faulem trzeba je na te miejsca przywrócić. Oczywiście sędziowie mogą interweniować, gdyby w tym momencie kapitan chciał dokonać oczywistego oszustwa, w praktyce jednak się to nie zdarza.

Także ustalenie wyniku najczęściej odbywa się w drodze potwierdzenia go przez kapitanów obu drużyn. Tutaj także sędzia może zarządzić dokonanie odpowiedniego pomiaru, nie jest to jednak metoda podstawowa, a raczej „awaryjna” i stosowana zaskakująco rzadko nawet na zawodach najwyższej rangi.

Do zakończenia meczu może dojść przed końcem 8 endów (ich liczba też zmienia się między zawodami). Jeśli drużyna nie ma już szans na odrobienie strat, wówczas może poprzez gratulacyjny uścisk dłoni uznać zwycięstwo przeciwników. Rzecz jasna curling to cały czas sport, więc duch walki zwykle każde pozostawać w grze do końca, natomiast pod koniec rozgrywki zdarza się, że drużyny uznają wynik za rozstrzygnięty.

Warto jeszcze dodać, że curling jest chyba jedynym sportem, w którym w złym tonie jest okazywanie radości z błędu przeciwnika.

Sprzęt do curlingu

Do curlingu nie potrzeba wiele specjalnego sprzętu: wystarczą kamienie, buty i szczotki.

• Buty do curlingu to dość nietypowy wynalazek, ponieważ każdy z nich ma inną podeszwę. Jedna jest pokryta teflonem i umożliwia bardzo swobodne poruszanie się po lodzie, natomiast druga jest gumowa i w założeniu ma zapewniać maksymalną przyczepność. Zwykle do dyspozycji zawodnika jest też gumowa nakładka na „śliski” but – bardzo przydatna w czasie szczotkowania.

• Szczotki wybierają sobie zawodnicy przed meczem i przez cały czas spotkania mogą używać tylko tych, które wybrali. Mają włosie z materiałów syntetycznych, a tylko w ramach ciekawostek można dodać, że oryginalnie były wykonane z kukurydzy.

• Na zawodach najwyższej rangi stosuje się dodatkowe czujniki Eye On The Hog mocowane do kamienia. To uchwyt, który ma elektronicznie wykrywać, czy została przekroczona linia spalonego. W rozgrywkach niższej rangi nie używa się go, ponieważ jest zwyczajnie zbyt drogi.

Istnieją też pewne akcesoria, które pozwalają na grę osobom niepełnosprawnym. Są one uwzględniane w regułach federacji lokalnych, natomiast na zawodach olimpijskich czy mistrzostwach świata generalnie nie ma potrzeby ich rozpoznawania.

Podsumowanie

Curling to fantastyczny sport rozwijający koordynację, siłę i zwinność, ale też uczący sportowych zachowań i pewnego ogólnosportowego fair play. Jeśli tylko masz w okolicy warunki, żeby chociaż raz spróbować swoich sił, zdecydowanie warto – curling, w który się gra, jest stokroć bardziej emocjonujący, niż ten, który tylko ogląda się na ekranie.