Futsal, dawniej zwany halówką, to wariant piłki nożnej rozgrywany na hali. To jednak zbyt proste przedstawienie gry, ponieważ w rzeczywistości różnice między klasyczną piłką nożną a futsalem są dość znaczące. Mało tego – rośnie grono osób, które uważają, że futsal ogląda się ciekawiej i sama gra daje więcej emocji, mimo że rozgrywki nadal nie osiągają wielkiego rozgłosu.

Futsal a piłka nożna – jakie są różnice?

W futsalu i piłce nożnej wiele jest podobieństw. Są one zresztą wyraźne do tego stopnia, że federacje futsalu wprost przejmują zasady federacji piłkarskich wszędzie tam, gdzie nie wprowadzono odmiennego brzmienia konkretnych przepisów. Zresztą w wielu miejscach futsal też podlega jurysdykcji federacji piłkarskich. Jest tak nawet na światowym poziomie.

Choć zasadniczo futsal jest dyscypliną halową, wiele klubów sportowych w cieplejszym sezonie prowadzi treningi na przykład na orlikach. To oczywiście trochę zmienia dynamikę gry, ale nie na tyle, żeby odbierać radość.

Warto jednak podkreślić, że futsal rozwija się obecnie od piłki niezależnie. Zmieniają się formaty międzynarodowych rywalizacji, wprowadzane są jeszcze jakieś porządkowe zmiany w przepisach, w pewien sposób dociera się sama struktura gry. Choć pierwsze mecze rozegrano w latach 30 ubiegłego wieku, dopiero lata 60 przyniosły uformowanie zrębów dyscypliny, więc ta ewolucja nie jest niczym dziwnym.

Futsal – zasady i główne reguły

Zamknięcie meczu pod dachem i w czterech fizycznych ścianach sprawiło, że trzeba było nieco zmodyfikować zasady gry. Dotyczy to szczególnie reguł jej przerywania i liczenia czasu. Tak naprawdę jednak większość zasad jest intuicyjna.

Boisko i jego otoczenie

Boisko do futsalu nie ma precyzyjnie określonych wymiarów. Na zawodach międzynarodowych długość musi zmieścić się w przedziale 38-42 m, a szerokość 18-22 m, natomiast w rozgrywkach niższej rangi dopuszcza się większe przedziały: 25-42 m na 15-25 metrów z zastrzeżeniem, że pole nie może być kwadratem. W praktyce coraz częściej powstają obiekty na tyle duże, żeby można było rozgrywać mecze na boisku pełnowymiarowym.

Pole karne ma nietypowy kształt, ponieważ składa się z dwóch wycinków kół ze środkami w słupkach i promieniu 6 m, natomiast w części centralnej na odcinku 3,16 m połączonych linią prostą. Wyznaczone są dwa punkty karne: jeden w odległości 6, drugi – 10 metrów od środka bramki.

Na boisku widać również oznaczone prostopadłymi pasami pola zmian. Mają one po 5 metrów szerokości i częściowo zachodzą na pole gry, a częściowo znajdują się już poza nim. Można je normalnie wykorzystywać w czasie akcji, ich specjalne przeznaczenie wykorzystywane jest tylko w chwili przeprowadzania zmian.

Zawodnicy i zmiany w meczu futsalu

Każda drużyna futsalowa to pięciu zawodników, w tym jeden bramkarz. W rezerwie można mieć 9 zawodników. Ciekawym rozwiązaniem jest dopuszczalność zmian bramkarza z dowolnym zawodnikiem z pola. Jeśli natomiast chodzi o wymiany z rezerwą, można ich wykonywać dowolną liczbę w czasie meczu

W futsalu stosunkowo często gracze są wykluczani z gry. To ogranicza możliwość wprowadzenia zmian:

• zawodnik wykluczony nie może wrócić do gry ani zająć miejsca w rezerwie;

• zawodnik z rezerwy może wejść na boisko 2 minuty po usunięciu zawodnika wykluczonego lub po stracie bramki przez drużynę osłabioną w następującym porządku: jeśli 4 graczy prowadzi grę przeciwko 5, mogą uzupełnić skład; jeśli 3 graczy gra przeciwko 4 lub 5, można uzupełnić skład o 1 osobę; jeśli obie drużyny mają tyle samo zawodników, po strzeleniu bramki nie mogą uzupełnić składu – muszą czekać regulaminowe 2 minuty;

• każde uzupełnienie składu wymaga zatwierdzenia przez sędziego.

Piłka do futsalu

Charakterystyczną cechą piłki do futsalu jest to, że kiepsko się ona odbija. Po upuszczeniu z 2 metrów musi odbić się na więcej niż 50 i mniej niż 65 centymetrów. Jest mniejsza niż piłka do klasycznego footballu 62-64 centymetry wobec 68-70 centymetrów, ale może nie różnić się wagą: 400-440 g, wobec 410 do 450 g w piłce nożnej.

Ile trwa mecz futsalu?

Czas meczu nie jest z góry określony. Mierzy się bowiem tylko czas, w którym piłka pozostaje w grze. Każda z połówek meczu powinna trwać 20 minut liczonych właśnie w ten sposób, z zastrzeżeniem, że czas będzie wydłużony, aby pozwolić na wykonanie rzutu karnego.

Pomiędzy dwiema połowami meczu zarządzana jest przerwa, której czas trwania nie może przekroczyć 15 minut. Może ona zostać skrócona, z czego jednak w praktyce korzysta się rzadko, szczególnie na zawodach wyższej rangi.

Każda drużyna w każdej połowie może wykorzystać minutowy czas dla drużyny. Zgłoszenie takiej potrzeby musi zostać potwierdzone przez sędziego, natomiast podstawowym warunkiem udzielenia czasu jest bycie w posiadaniu piłki przez drużynę zgłaszającą w chwili takiego zgłoszenia (innymi słowy – nie można wykorzystać tego czasu do przerwania akcji przeciwników). 

Efektywny czas gry jest wstrzymywany, kiedy piłka całym obwodem przekroczy linię bramkową lub boczną (po ziemi lub w powietrzu), po uderzeniu w sufit albo po interwencji sędziego.

Futsal: zasady karnych i wolnych

Rzuty karne i wolne w futsalu wykonuje się nieco inaczej niż w piłce nożnej.

• Po pierwsze, w grę wchodzą tu tzw. akumulowane faule. Pięć pierwszych fauli danej drużyny (w każdej połowie meczu) karanych jest rzutem wolnym, wszystkie kolejne karnym przedłużonym.

• Rzut wolny wykonuje się z punktu przewinienia, zawodnicy broniący bramki mogą ustawić mur, przy zachowaniu co najmniej 5-metrowej odległości od piłki. Możliwe jest zaliczenie gola bezpośrednio z rzutu wolnego.

• Rzut karny przedłużany wykonywany z 10 metrów jest wykonany zawsze przez wskazanego zawodnika, a między piłką a bramką może znajdować się wyłącznie bramkarz jej broniący. Strzał oddaje się bezpośrednio na bramkę.

Futsal – przepisy porządkowe

Lista wykroczeń, za które zawodnicy mogą zostać ukarani przez sędziego, jest dość długa. Ocena konkretnych zachowań jest arbitralna, natomiast paradoksalnie mimo znacznie większej dynamiki niż w akcjach piłki nożnej, zwykle w futsalu decyzje sędziów budzą jednak mniej kontrowersji.

Rzut wolny zostanie podyktowany za oplucie przeciwnika, wślizg w przeciwnika, który przygotowuje się do zagrania piłki lub umyślne przytrzymanie przeciwnika bądź zagranie ręką. Przy okazji warto dodać, że pierwsze z tych przewinień prawdopodobnie skończy się też usunięciem zawodnika z boiska. To samo zresztą zostanie zarządzone w przypadku innych niesportowych zachowań: atakowania przeciwnika z rozmysłem i agresją, podżeganie do konfliktu, wyzywanie lub używanie obelg.

Futsal to więcej niż kieszonkowa piłka nożna

Futsal często jest opisywany jako zimowa wersja treningów piłki nożnej. To prawda, że wielu zawodników faktycznie łączy te dyscypliny, ale warto podkreślić ich odmienność. Nawet nie chodzi o same zasady i przepisy, bo te faktycznie są w dużej mierze przeniesione jeden do jednego, natomiast dynamika meczu futsalu jest zupełnie inna. Na wyższym poziomie zmiany z kolei wynikają w dużej mierze z różnicy w finansach. Futsal raczej nie budzi wielkiego zainteresowania mediów i sponsorów. Z jednej strony – to pozwala wybić się talentem, a nie tylko budżetem drużyny, z drugiej strony z kolei bardzo często mecze ogląda się z prawdziwą sportową przyjemnością.